Geçmişten Günümüze Kimyasal Mücadele

Geçmişten Günümüze Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele, organik veya inorganik maddeler kullanılarak, hastalık ve zararlıları ekonomik zarar eşiği altında tutmayı sağlayan bir yöntemdir. Kimyasal mücadele çalışmaları ikinci dünya savaşına kadar anorganik bileşikler ve bazı bitkiler ürünlerle süregelmiş, ikinci dünya savaşı sırasında DDT’nin bulunuşu ve savaş sonrasında bu bileşiğin tarımsal zararlılara karşı kullanılıp başarı sağlanması ile hızlanmıştır. 1894’te sentezlenen DDT’nin insektisit özelliği 1930 yılında Paul Müller tarafından ortaya konmuştur. DDT’nin sağladığı bu başarı diğer organik insektisitlerin keşfedilmesi, zararlılara karşı kimyasal mücadele çalışmalarını daha hızlandırmıştır.

İkinci Dünya savaşında yaşanan bu gelişmeler ile birlikte 1950 yılında Malathion, 1952 yılında Diazinon, Trichlorfon gibi organik fosforlular, 1956 yılında Carbamatlılardan Carbaryl, 1968 yılında sentetik pyrethroidlerden Tetramethrin, 1973 yılında Permethrin sentezlenmiş ve tarımsal zararlılara karşı kullanılmaya başlanmıştır. Bunlara daha sonra yeni kimyasal bileşikler eklenmiş ve sayıları daha da arttırılmıştır. Diğer yandan 1950’lerden itibaren tarım hızla gelişmiş, üretim ve buna bağlı olarak pestisit tüketimi artmış, pestisit üretimi önemli bir sektör haline gelmiştir. Son otuz yılda, yıllık pestisit kullanımı hektar başına ortalama 1.58 kg, kişi başına 0,37 kg ve uluslararası tarımsal üretimin bin doları başına 0.79 kg’dır. Amerika 2020’de, 1.1 milyon ton ve 6.9 milyon ABD Doları değerinde dünyanın diğer bölgelerinden en yüksek düzeyde pestisit ithal etmiştir. Afrika, ekili alan başına, kişi başına ve tarımsal üretim değeri bazında en düşük pestisit seviyelerini uygulamıştır. Ticareti yapılan toplam pestisit miktarları 2020’de %30 artmış büyümeye çoğunlukla, 2019’dan 2020’ye kadar 4,0 milyon tondan 8.7 milyon tona yükselen, ticareti yapılan dezenfektanlar katkıda bulunabilir. Küresel düzeyde, tarımda toplam pestisit kullanımı 2020’de 2.7 milyon ton aktif madde ile sabit kalmıştır. Tarım arazisi başına dünya çapında pestisit uygulaması 1.8 kg/ha olarak gerçekleşmiştir.

Toplam pestisit ticareti, 2020 yılında 41.1 milyar ABD doları değerle yaklaşık 7.2 milyon ton formüle edilmiş ürüne ulaşmıştır. Toplam kullanımın kıtalar arasındaki dağılımına bakıldığında 2020 yılında en fazla tüketim Amerika kıtasında gerçekleşmiştir. Ülkeler bazında 2020 yılında en çok kullanım Amerika Bileşik Devletleri’nde gerçekleşmiştir. Bunu takiben Brazilya 2., Çin ise 3. sırada yer almıştır. İnsektisit kullanımına bakıldığında en yüksek kullanımın Çin’de olduğu görülmektedir. Türkiye ise insektisit kullanımı sıralamasında 7. sırada yer almaktadır. Kıtalar sıralamasında 1. sırada Asya kıtası yer almaktadır. Herbisit kullanım sıralamasında ise 1. sırada Amerika Birleşik Devletleri yer almaktadır. Kıtalar bazında yine Amerika en çok herbisit tüketiminin olduğu yerdir. Fungisit+Bakterisit kullanımı en fazla Asya kıtasında yapılmaktadır. Ülkeler olarak bakıldığında en çok tüketimin Çin’de bunu takiben sırasıyla Brezilya ve Rusya’da olduğu görülmektedir. Ülkemiz ise 10. sırada yer almaktadır.

Türkiye’de pestisit kullanım miktarlarına bakıldığında 2021 yılında toplam tüketim 52.965 ton olarak gerçekleşmiştir. Pestisit kullanımını etki ettiği zararlı organizma grubuna göre sınıflandırdığımızda, Türkiye’de son yıllarda fungisit+bakterisit kullanımının daha fazla olduğu görülmektedir.

Ülkemizde bölgelere göre tüketim dağılımına bakıldığında en yüksek tüketimin Akdeniz Bölgesi’nde, daha sonra sırasıyla Ege, Marmara, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde olduğu görülmektedir.

Türkiye toplam pestisit kullanımı icindeki payı bakımından ilk on ile bakıldığında listenin başında Antalya ili görülmektedir. Bunu yoğun tarımsal uygulamaların yapıldığı Mersin, Manisa, Adana, Bursa, Aydın, İzmir, Konya, Malatya ve Çanakkale illeri takip etmektedir. Bu sıralama belirli bir dinamik içerisinde olup yıllara göre illerin tüketim miktarları değişebilmektedir.